Osamdeseta godišnjica od oslobođenja Smedereva u Drugom svetskom ratu obeležena je ispred bisti narodnih heroja Ivana Stefanovića Srbe, Milovoja Stojkovića Miće i Svetomira Mladenovića Svete.
Kako je poručeno, počasti zaslužuju i svi ostali borci NOR-a, a sa posebnim pijetetom pomenut je i poslednji narodni heroj Petar Matić Dule koji je u 104. godini preminuo pre 12 dana.
Smederevo je, podseća Ranko Višekrunić iz smederevskog SUBNOR-a, u Drugom svetskom ratu, postaradalo kao nijedan drugi grad slične veličine:
Kroz dva bombardovanja i katastrofalnu eksploziju u tvrđavi 5.juna 1941. kada je nastradalo, poginulo ili ranjeno preko 4000 građana, a srušeno oko 2500 kuća. Kažu da u užem centru grada nijedna zgrada nije ostala čitava.
Od te katastrofe, Smederevo se ni do danas nije sasvim oporavilo što svedoče i zidine tvrđave. Nakon neprijateljskog bombardovanja 6. aprila 1941. već 13. aprila okupatorski vojnici su iz dva pravca, tri tenka preko predgrađa Ubilci, a druga kolona iz pravca Beograda, ušli u grad i uspostavili okupacioni režim – rekao je Višekrunić.
Otpor okupatoru je brzo organizovan. U avgustu je formiran Gročansko – podunavski odred, kasnije poznat kao Smederevsko – gročanska četa jer su je činili mahom smederevski borci. Četa je potom uključena u sastav Kosmajskog partizanskog odreda čiji je istaknuti komandant jedno vreme bio i Ivan Stefanović Srba.
Smederevo je pod okupacijom bilo tri i po godine. Borbe za oslobođenje su počele 14. oktobra 1944. Dva bataljona Prve krajiške brigade uz podršku dve baterije topova Crvene armije izvršili su ujutru napad na Leštar, Karađorđevo brdo i Provaliju primoravši Drgi bataljon nemačkog 17. pešadijskog puka na povlačenje.
Uz saradnju građana koji su se prihvatili oružja, borci su ušli u grad uz neuspešan otpor Nemaca. Međutim, iz pravca Požarevca stigle su jake, neprijateljske, motorizovane snage od 20.000 vojnika koji se probijaju prema Beogradu i borba kreće iznova.
U toku 15. i 16. oktobra vođene su teške borbe na potesu Provalija – Orešac i kod Brestovika. Nemačke su jedinice uz teške gubitke proterane iz Smedereva i građani su 16. oktobra na ulicama slavili slobodu. U borbama za oslobođenje Smedereva poginulo je oko 250 nemačkih vojnika, a gubici naših snaga su bili šest mrtvih i oko 35 ranjenih.
U NOR-u je učestvovalo preko 6000 građana Smedereva, a život je dalo 990 dajući veliki doprins oslobođenju zemlje i pobedi nad fašizmom. Međutim, fašizam nije mrtav. On jeste pobeđen ali nije uništen. U raznim prilikama pokazuje da je prisutan često koristeći antikomunizam kao sredstvo za svoje opasne namere a da mi toga najčešće nismo ni svesni ili smo neoprezni – poručio je Ranko Višekrunić.
Inače, okupljanje je počelo intoniranjem himne, nakon čega je minutom ćutanja odata pošta borcima palim u Drugom svetskom ratu.
Vence kod spomenika narodnim herojima položili su predstavnici Vojske Srbije, Grada Smedereva, SUBNOR-a Srbije, Gradskog odbora SUBNOR-a, Ambasade Rusije, Ambasade Belorusije, Gradskog odbora SPS-a, Grada Bjeljina u Republici Srpskoj, kao i delegacije opština Smederevska Palanka, Velika Plana, Sremska Mitrovica, Mladenovac, Sopot, Grocka, SUBNOR-a Kovin, Udruženja potomaka ratnika od 1912. do 1918. iz Kovina i Smedereva i Društva za razvoj bratskih odnosa Ruska Federacija, Republika Srbija i Republika Belorusija.