Grad Smederevo obeležio je 82. godinu od Petojunske eksplozije, jedne od najvećih tragedija u istoriji našeg grada. Tog dana od eksplozije municije, deponovane u Smederevskoj tvrđavi, poginulo je nekoliko hiljada ljudi iz Smedereva i okoline. Uzrok tragedije, kao i tačan broj nastradalih do danas nije utvrđen. Od siline eksplozije dve trećine zgrada i kuća u Smederevu je bilo srušeno ili oštećeno.
U dvanaest časova sveštenstvo smederevske crkvene opštine, sa predstavnicima Grada Smedereva održalo je parastos poginulima na Starom smederevskom groblju.
Pisak lokomotive u 14 sati i 14 minuta označio je trenutak kada se tog 5. juna davne 1941. godine začuo prvo prasak kod glavnog ulaza u Tvrđavu, nakon čega je izbio požar. U znak sećanja na stradale vence su na Spomenik 5. juni položili predstavnici rukovodstva grada, gradonačelnik Smedereva Jovan Beč i članica Gradskog veća resorno zadužena za kulturu, turizam i informisanje Maja Ćirković. Pored njih, vence su položili i predstavnici Gradskog odbora SPS – a, Gradskog odbora SUBNOR – a, Udruženje civilnih invalida rata, Udruženje potomaka ratnika 1912 – 1918. godina, porodice poginulih i deca iz Gimnazije Smederevo.
Prisutnima se obratila i direktorka Muzeja u Smederevu Tatjana Gačpar, koja je ukazala na značaj i važnost obeležavanja ovog datuma za istoriju našeg grada i generacije koje dolaze.
„Ove godine obeležavamo 82 godine od razorne eksplozije sakupljenih ubojnih i drugih eksplozivnih sredstava u Smederevskoj tvrđavi koja se dogodila 5. juna 1941. godine. Ovaj događaj, kao malo koji pre i posle njega ostaće upisan u javnom sećanju Smederevski i Smederevaca, ali i čitave Srbije, kako zbog izuzetno velikog broja postradalih, tako i zbog nezapamćenog razaranja Smedereva. U četvrtak 5. juna 1941. godine u 14 časova i 14 minuta nedaleko od glavne kapije Smederevske tvrđave izbila je eksplozija koja se pretvorila u seriju snažnih detonacija koje su prouzrokovale velika razaranja čitavog grada. Mnoge od javnih zgrada i privatnih kuća potpuno su porušene, a samo mali broj ostao je neoštećen. Eksplozija u Smederevskoj tvrđavi 5. juna 1941. godine bila je jedna od najvećih tragedija koja je pogodila srpski narod od Aprilskog rata 1941. godine i uspostavljanja nemačke okupacione uprave u centralnom delu Srbije sve do masovnih stradanja civila u Kragujevcu i Kraljevu oktobra iste godine“. – naglasila je između ostalog direktorka Gačpar.
Na kraju je prisutne podsetila da se svaki put kada prođu pored Spomenika 5. jun 1941. godine, Spomen – kosturnice na Starom groblju ili uđu u Smederevsku tvrđavu sete Petojunske tragedije.
Tradicionalno su učenici Gimnazije, u slavu svojih drugova i drugarica, koji su tog istog dana primili diplome i u cvetu mladosti otišli u večnost, izveli svoj prigodan program. U ime gimnazijalaca program su izveli učenici drugog razreda Gimnazije Teodor Lorić i Jovana Simić. Nakon toga, prisutni su imali prilike da čuju i učenicu Srednje muzičke škole ,,Kosta Manojlović“ iz Smedereva Mariju Đurđević.
foto: Grad Smederevo
1 comment
Bio sam prisutan (dugo godina dolazim!) na prekjučerašnjoj komemoraciji kod Muzeja, postradalim smederevcima u 5-to junskoj Eksploziji 1941. g. Mojoj porodici stradala je kuća (Miloša Velikog 53.) od granate (bombe), koja je pala u dvorište. Strina mi je poginula, a otac i sestra su bili povređeni.
Razočaran sam i tužan. Sam grad ima oko 65, a sa 28 MZ ima ok 105 hiljada stanovnika, a tamo nas je juče bilo stotinak! Odziv građana bio je jako loš! Većim dolaskom smederevci i đaci mogli su da daju svoj doprinos tome. Ne znamo, ne čuvamo i ne negujemo kult sećanja na žrtve.
Pohvale za učinjeno prekjuče, zaslužuje sveštenik, koji je govorio na komemoraciji na Starom groblju. On je jedini naveo da grad ima potencijalno drugu Eksploziju, jer se tu kreću vagoni-cisterne sa TNG gasom! Delegaciji Grada svaka čast, a najviše pohvala imaju Smederevski muzej.