Banana-država ili banana-republika je pogrdan naziv za države koje su politički nestabilne, zavisne o poljoprivrednom izvozu jedne monokulture (najpoznatiji je slučaj sa takvim državama u Srednjoj Americi koje su izvozile banane, pa je po njima ovaj pojam i nastao), a vlast drži korumpirana grupa ljudi.
Vlast često drži diktatorska vojna hunta, u državi su velike socijalne razlike, slaba je infrastruktura, obrazovni sistem je na izuzezno niskom nivou, a privreda je primitivna. Država se oslanja na spoljašnji kapital, a proračunski deficit rešava štampanjem novca koje dovodi do velike inflacije. Banana-republike su vrlo sklone revolucijama i vojnim udarima.
Prvobitni pojam se je odnosio samo na one zemlje koje jedino ili uglavnom izvoze ili uzgajaju banane. Izraz se prvenstveno odnosio na srednjoameričke zemlje kao što je Honduras, Nikaragva ili Panama, čiji su političari i privreda decenijama uveliko bili pod uticajem velikih kompanija kao što su Junajted Frut Kompani (Čikita) i Standard Frut Kompani.
Izraz ''banana republika'' verovatno je izmislio američki pisac O. Henri (pravo ime mu je Vilijam Sidni Porter). 1904. godine objavio je roman ''Zelje i kraljevi'' , verovatno aludirajući na Honduras: ''u to vreme smo imali sporazum sa svakom stranom zemljom, osim Belgije, i te banana-republike, Anhurije.''
Danas se izraz banana-republika pežorativno koristi za zemlje tzv. trećeg sveta, u kojima strane firme imaju značajan uticaj na nastanak korupcije, kriminala, mafije, nepotizma, obogaćivanja na temelju državnih rashoda i sumnjivih izbornim rezultatima.
Danas se ovaj termin koristi za države, u kojim se politička kultura stavlja u kontekst s korupcijom.
Izvor: Zanimljive Informacije